Jak administracja rządowa dba o prawa osób z niepełnosprawnościami?
Od września 2012 roku Polska jest stroną Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. Polski rząd podjął decyzję o przeprowadzeniu autolustracji i zlecił to zadanie trzem organizacjom pozarządowym. Badanie trwało 2 lata – od kwietnia 2017 do marca 2019 roku. Badaniu poddano 51 urzędów centralnych, w tym 17 ministerstw. Dwa ministerstwa odmówiły poddania się badaniu i były to Ministerstwo Sprawiedliwości i Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji. Wyniki monitoringu zebrano w raporcie zbiorczym i zaprezentowano 26 marca 2019 r.
Urząd urzędowi nie jest równy
Urzędy były badane różnymi metodami: poprzez audyt architektoniczny, metodą tajemniczego klienta, wywiadami z osobami z niepełnosprawnością, analizą dokumentów. Sprawdzane były możliwości dotarcia do urzędu osoby na wózku, skomunikowania się osoby głuchej, dostępność strony internetowej, wielkość zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami. Powoli wyłaniał się obraz administracji centralnej, w której urząd urzędowi nie był równy. W jednych rozwiązania były już mocno zaawansowane, a w innych – nie działo się do tej pory nic. Trzeba zatem stwierdzić, że administracja centralna nie w pełni wdraża zapisy Konwencji, chociaż są jednostki zdecydowanie bardziej zaawansowane, niż większość.
Rekomendacje i ich wdrażanie
Każdy urząd otrzymał zestaw rekomendacji, które miały pomóc w sprawnym wdrożeniu Konwencji o prawach osób z niepełnosprawnościami. W praktyce były to zalecenia dotyczące dostępności architektonicznej, informacyjnej i komunikacyjnej, kompetencji pracowników, polityki zatrudnieniowej i uwzględniania potrzeb osób z niepełnosprawnościami w codziennym działaniu. Już samo tworzenie tych rekomendacji i dyskutowanie nad nimi pozwoliło podnieść świadomość urzędników rządowych, jakie są potrzeby i możliwości obywateli z niepełnosprawnościami. Tak stało się z potrzebami osób głuchych, które potrzebują tłumaczeń na język migowy.
Co na przyszłość?
Monitoring wykazał, że najlepsze efekty pojawiają się tam, gdzie do kwestii niepełnosprawności podchodzi się systemowo. Urzędy, w których istnieją strategie lub plany osiągają najlepsze efekty. W pozostałych efekty są bardziej przypadkowe lub ich nie ma. Działa także bezpośredni kontakt z osobami z niepełnosprawnościami, gdy pracują w urzędzie lub są w stałym kontakcie. Oznacza to, że tylko wzrastająca integracja osób z niepełnosprawnościami może zapewnić, że staną się trwałym elementem społeczeństwa.
Raport zbiorczy
Zachęcamy do zapoznania się z raportem zbiorczym z monitoringu urzędów centralnych:
Na stronie www.pzg.org.pl, www.konwencja.org.
Tłumaczenie raportu zbiorczego na polski język migowy oraz opracowanie w tekście łatwym do czytania i rozumienia ukaże się w kwietniu 2019.
